"qalanın dibində", "kaleden kaleye şahin uçurdum" və ya "yelpesse" əsasən oğuz xalqları arasında yayılmış, 15-dən çox variantı olan beynəlmiləl xalq mahnısıdır. mahnının ilkin versiyalarının səlcuqlu dövründə xorasan və ətrafı ərazilərdə yaranıb, oradan azərbaycan, anadolu və balkan yarımadasına yayıldığı düşünülür. istəyirsinizsə, aşağıdakı yığma videoda həmin mahnılara tək-tək qulaq asa bilərsiniz* sevimlim xorasan türkcəsindəki yırdır :
(youtube: 
)
)"yaxşı, bəs bunun ştraussa nə dəxli var?" dediyinizi eşidirəm, səbrli olun.
belə ki, 1829-cu ildə iran vəliəhdi abbas mirzə qacarın 7-ci oğlu xosrov mirzə
nin başçılığı ilə, tərkibində musiqiçilərin də olduğu siyasi nümayəndə heyəti rusiyaya səfərə göndərilir. sözügedən musiqiçilər rus çarı I. Nikolayın sarayında "qalanın dibində" mahnısını ifa edirlər. həmin vaxtı sarayda olan tanınmış bəstəkar Mixail Qlinka mahnını nota köçürür. Gələcəkdə o, aleksandr puşkinin " ruslan və lyudmila" poeması əsasında hazırladığı eyniadlı operası üçün həmin mahnının melodiyası əsasında "Персидский хор" (fars xoru*
keçmişdə avropalılar millətindən asılı olmayaraq, bütün iran təbəələrinə fars-pers deyirdi
) adlı xor bəstələyir. bundan başqa, qlinkanın özünün 1823-cü ildə qafqazı gəzib, mahnını kəşf etdiyini deyənlər də var. Персидский хор:
(youtube: )
)məşhur avstriya bəstəkarı iohann ştrauss rusiya əlaqəsi olan insan idi və tez-tez rusiyaya səfər edirdi. o, 1864-cü ildə sankt-peterburqda ilk adı "iran* fars ordusunun marşı" olan "persischer marsch"ı bəstələdi. ilk ifa da pavlovsk dəmiryolu vağzalında edildi. ştrauss əsərinin si-bemol majorda olan b hissəsindəki motivi* 6 ay getdiyim musiqi məktəbində mənə öyrədiləndən o tərəfə musiqi biliyim yoxdur qlinkanın "fars xorundan" götürmüşdü. marşı o vaxtkı iran şahı nəsirəddin şah qacara həsr edən ştrauss buna görə də şah tərəfindən "Şiri-Xurşid" ordeni ilə təltif edildi. şahənşah 1873-cü ildə vyanada keçirilən ümümdünya sərgisinə gələndə, qacar iranının himni salame-şahın notları tapılmadığı üçün qarşısında "persischer marsch" çalındı.
persischer marsch (0:45 - 1:08 arasındakı hissədən söhbət gedir)
(youtube: )
)Qalanın dibində yıxıldım, yatdım,
Yuxuda yarıma һey, baxdım, baxdım,
...
Qalanın dibindә bir quş olaydım,
Gedәnə-gәlənә yoldaş olaydım.